Bertoko 80 urte inguruko 72 lekukoren bizipenen kontuak grabatu, digitalizatu eta interneten ikusgai/entzungai dira
Gernika-Lumoko AHOTSAK
Ataltxo honetan ikusgai dituzu Gernika-Lumon euskararen egoera zein den ezagutzeko datu orokorrak. Horretan sakondu gura baduzu, hurrengo txostenetara jo:
Jarraian agertzen diren datuak, Eusko Jaurlaritzako Eustat erakundetik eta Soziolinguistika klusterrak 2016an egindako kale neurketaren txostenetik ateratakoak ditugu. Eustat-en azken datuak 2011koak dira eta zain gaude 2016an egindako errolda inkestaren emaitzak ezagutzeko, oraindik prozesatzen ari dira eta.
Iturria: Eustat
|
|
1986 |
1991 |
1996 |
2001 |
2006 |
2011 |
|
Euskaldunak % |
63,2 |
65,4 |
70,6 |
69,3 |
67,9 |
67,6 |
|
Ia euskaldunak % |
18,9 |
16,5 |
13,4 |
17,3 |
17,9 |
16,0 |
|
Erdaldunak % |
17,9 |
18,1 |
16 |
13,4 |
14,2 |
16,4 |
Aurreko grafikoari erraparatzen badiogu, Gernika-Lumon euskararen ezagutzaren bilakaerak hauxe diosku:
Iturria: Eustat
|
|
1986 |
1991 |
1996 |
2001 |
2006 |
2011 |
|
Haurrak (0-14) % |
65,3 |
73,4 |
86,2 |
83,9 |
75,9 |
87,5 |
|
Gaztea 15-24) % |
54,7 |
62,0 |
78,3 |
86,7 |
79,4 |
80,8 |
|
Helduak 25-64) % |
62,7 |
61,2 |
63,8 |
62,4 |
64,3 |
62,4 |
|
Adinekoak (65…) % |
74,0 |
75,9 |
74,2 |
69,4 |
68,3 |
65,7 |
Haurrengan (gora 22 puntu) eta gazteengan (26 puntu gehiago) gertatu da euskararen ezagutza bilakaerarik positiboena 1986-2011 tartean. Zerikusi zuzena du urte hauetan guztietan irakaskuntza esparruan egindako lanak. Nabarmentzekoa bada 1996tik 2006ra haurren ezagutza mailak izan zuen jaitsiera, etorri berrien haurren eragina seguru, hurrengo urteetan datuak berriro egin dute asko gora.
Gazteen ezagutzaren bilakaera izan da positiboena, 26 puntuko igoera. Hemen ere aipatu behar da 2001etik 2006rako inflexioa, behera egin zuelako 6 puntu. Haurren kasuan esan bezala, etorri berrien eragina hemen ere. Dena dela, neurketak egiten direnetik portzentaiarik handienean dago gazteen ezagutza.
Helduengan ezagutza maila nahiko egonkor mantendu da gure udalerrian neurtutako azken 25 urteetan. Esan beharra dago, portzentaia mantendu den arren, helduen adin tarteko (25-64 urte) biztanle kopurua gehitu egin dela epe horretan (1986an 9.100 biztanle eta 2011n 9.800).
Azkenik, adinekoetan (64 urtetik gorakoak) bilakaera negatiboa izan da 25 urteko epean, ia 9 puntu jaitsi da portzentaia. Gure estimazioa da iragan mendeko 60ko hamarkadan penintsulatik etorritako hainbat eta hainbat biztanle ari direla pilatzen adin tarte horretan, euskaldunen portzentajean eragin zuzena izanik (etorri zirenean izan zuten eragin berberarekin eta gero hizkuntza integraziorik ez dutenak bizi izan).
Iturria: Soziolinguistika Klusterra
|
|
1989 |
1993 |
1997 |
2001 |
2006 |
2011 |
2016 |
|
Erabilera orokorra kalean % |
34,8 |
34,3 |
42,9 |
55,3 |
57,3 |
52 |
49,4 |
Gernika-Lumon euskararen erabilerak bilakaera positiboa izan du hogeita zazpi urteotan: 15 puntu igo da, oro har. Dena den, 1993-2006 urteetako hazkundea nabarmendu behar da (ia 23 puntu) eta 2006etik 2016ra bitartean jaitsi egin dela 8 puntu.
Iturria: Soziolinguistika Klusterra
|
|
1989 |
1993 |
1997 |
2001 |
2006 |
2011 |
2016 |
|
Haurrak % |
35 |
57,7 |
61,2 |
66,6 |
71,2 |
69,1 |
62,2 |
|
Gazteak % |
9,5 |
25,8 |
37,5 |
45,1 |
52,2 |
54,8 |
54,2 |
|
Helduak % |
37,2 |
26,5 |
31,7 |
46 |
40,1 |
43,3 |
41,1 |
|
Adinekoak % |
53,1 |
52,8 |
45,2 |
52,6 |
43,4 |
36,1 |
33,3 |
Belaunaldi gazteenak dira hogeita zazpi urte (1989-2016) hauetan erabileran hazkunderik altuena izan dutenak; gazteen erabilera 45,3 puntutan areagotu da.
Haurrek, ostera, 27 puntu hobetu dute erabilera. Nabarmendu behar da 2006tik 2016ra bitartean jaitsi egin dela 9 puntu. Kezkagarria…
Kontuan hartzekoa da haurren eta gazteen erabileraren artean dagoen aldea gutxituz joan dela: 21, 19, 14 eta 8 puntuko aldea azken lau neurketetan, haurren alde. Ezagutzari dagokionez, 2011ko datuen arabera, gazteen ezagutza haurrenaren azpitik da 7 puntu. Beraz, nahiz eta sarritan aipatu izan den haur izatetik gazte izatera igarotzean hizkuntza ohiturak aldatzeko joera dagoela, susmoa dugu ez ote den beste fenomeno bat gertatzen ari, zeren gazteen erabileraren portzentaia mantendu egin da 2006tik ona eta haurrena, aldiz, 2006tik 2016ra bitartean jaitsi egin da 9 puntu. Kezkagarria…
Helduen erabilera, 4 puntu igo da hogeita zazpi urteren buruan eta 2001etik ona mantendu egin da gora behera txikiekin.
Adinekoetan, berriz, hogeita zazpi urte horiek kontuan izanda, 20 puntu egin du behera erabileraren portzentaiak, ezagutzan izan den 10 puntuko beherakadaren ondorioa. Lehen esan bezala, 1960ko hamarkadan industriak penintsulatik erakarritako hainbat biztanle ari dira pilatzen adin tarte horretan, euskaldunen portzentaian eragin zuzena izanik. Euskaldun dentsitate gutxiago adinekoetan; ondorioz, euskara gutxiago erabiltzen dute adinekoek.
2009 Gernika-Lumoko Udala
iametza interaktiboak garatua
CSS | XHTML | WAI-A | Lege oharra
